Πλεονασματικό Ασφαλιστικό ζητάει η ΕΚΤ

Του Κώστα Κατίκου

Λήψη μέτρων για την αποφυγή τυχόν δημοσιονομικού εκτροχιασμού στα συνταξιοδοτικά συστήματα των κρατών της Ευρωζώνης, εξαιτίας των πιέσεων που θα δεχτούν οι εθνικοί προϋπολογισμοί από το κόστος γήρανσης, εισηγείται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε ανάλυσή της για τις επιπτώσεις του δημογραφικού προβλήματος, και με την πρόβλεψη ότι η Ελλάδα θα είναι η χώρα όπου ο δείκτης παροχών θα μειωθεί περισσότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη, για να αντιμετωπιστεί το κόστος γήρανσης.

Ο δείκτης παροχών μετρά τη γενναιοδωρία των συνταξιοδοτικών συστημάτων και αντανακλά τα ποσοστά αναπλήρωσης. Η εκτίμηση των αναλυτών της ΕΚΤ είναι ότι η μείωση του δείκτη και των ποσοστών αναπλήρωσης για το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα θα είναι γύρω στις 5 ποσοστιαίες μονάδες. Το κόστος από τη μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης θα πέσει στους σημερινούς ασφαλισμένους και δη στους νεότερους, με μικρότερες συντάξεις. Η ΕΚΤ συστήνει στα κράτη τη δημιουργία αποθεμάτων ασφαλείας, προς αποφυγήν δημοσιονομικών εκτροχιασμών στο μέλλον εξαιτίας του δημογραφικού προβλήματος. 

Η έκθεση της ΕΚΤ για το κόστος γήρανσης περιλαμβάνεται στο τελευταίο Οικονομικό Δελτίο του 2024 (τεύχος 5) και σε ειδική ενότητα αναλύονται οι επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης στα συνταξιοδοτικά συστήματα των κρατών της Ευρωζώνης. Η ΕΚΤ προβλέπει ότι το δημοσιονομικό κόστος που συνδέεται με τη γήρανση του πληθυσμού στη Ζώνη του ευρώ, εκφρασμένο ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα αυξηθεί από 25,1% το 2022 σε 26,5% το 2070. 

Η αύξηση του συνολικού κόστους γήρανσης του πληθυσμού για τη Ζώνη του ευρώ φαίνεται να οφείλεται κυρίως στην αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών και, σε μικρότερο βαθμό, των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης και μακροχρόνιας περίθαλψης. Ο δείκτης εξάρτησης, δηλαδή ο αριθμός των ηλικιωμένων που θα έχουν ανάγκη στήριξης αναλογικά με τον πληθυσμό σε ηλικία εργασίας, εκτιμάται ότι θα αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες για συντάξεις κατά 6,2 ποσοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο έως το 2070 στην Ευρωζώνη. 

Ο δείκτης παροχών

Οι αυξημένες δημόσιες δαπάνες για συντάξεις λόγω της γήρανσης του πληθυσμού αναμένεται να μετριαστούν με μείωση του δείκτη παροχών (σ.σ.: ποσοστά αναπλήρωσης). Η μεγαλύτερη εξοικονόμηση κόστους από τον δείκτη παροχών προβλέπεται, σύμφωνα με την ανάλυση της ΕΚΤ, για την Ελλάδα και την Πορτογαλία. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, ο δείκτης παροχών αναμένεται να υποχωρήσει κατά 2,9 ποσοστιαίες μονάδες σε όλες τις χώρες και περισσότερο στην Ελλάδα, με τον δείκτη αναπλήρωσης να πέφτει κοντά στις 5 ποσοστιαίες μονάδες! 

Τι σημαίνει αυτό για τους μελλοντικούς συνταξιούχους; Ότι αντί για ποσοστό αναπλήρωσης 77% που έχουν σήμερα όσοι αποχωρούν με μισθό 1.500 ευρώ και 40 έτη ασφάλισης, οι μελλοντικοί συνταξιούχοι θα λαμβάνουν αναπλήρωση 72%. Η μείωση της αναπλήρωσης θα προέλθει κυρίως επειδή όσο περνούν τα χρόνια θα διευρύνεται η βάση των συντάξιμων αποδοχών και η (ανταποδοτική) σύνταξη θα υπολογίζεται με τους μισθούς όλου του εργασιακού βίου. Τις μεγαλύτερες απώλειες θα έχουν όσοι ξεκίνησαν να εργάζονται από το 2002 και μετά, καθώς θα βγουν στη σύνταξη με όρια ηλικίας κοντά στα 64 έτη με πάνω από 42 χρόνια ασφάλισης και με μικρότερα ποσοστά αναπλήρωσης. Για παράδειγμα, ένας ασφαλισμένος που θα αποχωρήσει το 2024 θα πάρει σύνταξη με βάση τον μέσο όρο μισθών για 22 έτη (2002-2024). Ενώ ο ασφαλισμένος που θα αποχωρήσει το 2042 θα πάρει σύνταξη με βάση τον μέσο όρο μισθών 40 ετών (2002-2042). Η απόσταση μεταξύ παλαιών και νέων συνταξιούχων στους μισθούς και στις συντάξεις θα μεγαλώνει όσο περνούν τα χρόνια και θα είναι πάντα εις βάρος των νεότερων.

Αποθεματικό ασφαλείας για το κόστος γήρανσης 

Οι δημογραφικές αλλαγές, που οδηγούν σε μεγαλύτερο ποσοστό ηλικιωμένων πολιτών και αυξημένη ζήτηση για συντάξεις, υγειονομική περίθαλψη και υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας, θα επιβαρύνουν τα δημόσια οικονομικά, αναφέρει η ΕΚΤ, στρώνοντας από τώρα το χαλί της αυστηρής εποπτείας, για να παραμένουν εντός ορίων οι συνταξιοδοτικές δαπάνες. 

Ένα δείγμα των μέτρων που θα ζητηθούν από την ΕΚΤ ή και την Κομισιόν, προκειμένου να μην αποτελέσει το δημογραφικό αιτία δημοσιονομικού εκτροχιασμού, είναι η πρόταση που γίνεται στην έκθεση για την ανάγκη δημοσιονομικών αποθεμάτων ασφαλείας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της γήρανσης του πληθυσμού. Η γήρανση του πληθυσμού προβλέπεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά κατά την περίοδο έως το 2070, τονίζεται στην έκθεση, καθώς η αύξηση του κόστους γήρανσης αποτελεί βασικό παράγοντα για την αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης δημοσιονομικής βιωσιμότητας των κρατών της Ευρωζώνης. 

Παρότι έχει σημειωθεί πρόοδος σε ορισμένες χώρες ως προς τις προβλέψεις για το κόστος γήρανσης, υπάρχει ανάγκη για δημοσιονομικά αποθέματα ασφαλείας, σύμφωνα με τους αναλυτές της ΕΚΤ. Επιπλέον, για να περιοριστούν οι δυσμενείς επιπτώσεις στην ανάπτυξη, απαιτούνται, επισημαίνει η ΕΚΤ, πολιτικές ενίσχυσης της παραγωγικότητας, όπως για παράδειγμα πολιτικές που προωθούν την καινοτομία, τη διά βίου μάθηση και την ταχύτερη ένταξη των μεταναστών στην αγορά εργασίας.

 

Διαβάστε ακόμα:

Σήμα κινδύνου για τις ελληνικές εξαγωγές από τη χαμηλή πτήση της Ευρωζώνης

Οικονομική Ολυμπιάδα: Πώς μπορεί να ενισχυθεί η οικονομική παιδεία στην Ελλάδα

2024-08-15T17:17:18Z dg43tfdfdgfd